Każdy ogród ma swoisty charakter i klimat. Stwarzają go wszystkie żyjące na jego terenie istoty a więc rośliny, zwierzęta i ludzie (zarówno ci pracujący jak i odwiedzający ogród). Osobliwościami wielu Ogrodów botanicznych są mieszańce międzyrodzajowe. Ogród w Zabrzu też posiada taki okaz, jest to Crataegomespilus dardari var. asnieresii. Powstał on w wyniku zaszczepienia nieszpułki na głogu i jest tzw. mieszańcem wegetatywnym. Jest bardziej podobny do głogu niż nieszpułki, ale w okresie kwitnienia można spotkać na nim trzy typy kwiatów: o cechach głogu, nieszpułki i mieszanych. Istotne i bardziej efektowne (szczególnie w okresie kwitnienia mające ogromne walory dekoracyjne) wydają się ozdobne drzewa owocowe – wiśnie (Prunus) i jabłonie (Malus). Sprawiają one duże trudności w identyfikacji, gdyż są heterozygotami rozmnażanymi wyłącznie wegetatywnie i mogą stanowić materiał do studiów systematycznych i przeprowadzenia analizy porównawczej z kolekcjami innych ogrodów.
Ważne dla ogrodu jest posiadanie skromnej wprawdzie kolekcji (kilkanaście gatunków) roślin objętych ochroną prawną. Rośnie tu cis pospolity (Taxus baccata), który jesienią wabi wzrok czerwonymi, mięsistymi osnówkami nasion, pachnące i urocze konwalie (convallaria majalis) i marzanki wonne (Asperula odorata). Z innych bardziej znanych roślin objętych ochroną ogród posiada m.in. barwinek (Vinca minor), kalinę koralową (Viburnum populus), parzydło leśne (Aruncus sylvestris), czy bluszcz pospolity (Hedera helix).
Dla miłośników przyrody ogród byłby niekompletny gdyby nie zamieszkały w nim zwierzęta. Jest dla ogrodu ogromną radością, że jest on swoistym azylem dla wielu zwierząt. Oprócz widzianych bez trudu i chętnie odwiedzanych przez naszych gości łabędzi i kaczek, można tutaj spotkać liczne gatunki ptaków (z rzadszych: dzięcioły, sowy) i owadów, drobne gryzonie oraz płazy i gady (żaby, rzekotka nadrzewna, zaskrońce). Są też wiewiórki, a można spotkać łasice i jeże.